Aile Sağlığı Merkezleri ve Koruyucu Sağlık Hizmetleri
İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkan Yardımcısı Dr. Metin Kızılelma, aile sağlığı merkezlerinin koruyucu sağlık hizmetleri sunmak amacıyla kurulduğunu vurguladı. Bu hizmetlerin temelinde, özellikle anne, bebek ve çocuk sağlığına yönelik sunulan sağlık hizmetleri yer almaktadır. Dr. Kızılelma, gebeliğin planlanmasından itibaren anne ve bebek sağlığına dair tüm hizmetlerin ücretsiz olarak sunulduğunu hatırlatarak şu bilgileri verdi:
Bebeklerin doğduğu andan itibaren metabolik ve genetik hastalıklar yönünden tarandığını ve bağışıklama hizmetleri için aşılama programına alındığını belirten Dr. Kızılelma, yenidoğan tarama programı çerçevesinde taranan hastalık sayısının altıya çıktığını ifade etti. Bu hastalıklar arasında en çok bilineninin SMA (Spinal Musküler Atrofi) hastalığı olduğunu kaydetti. Dr. Kızılelma, “Yenidoğan tarama programı kapsamında taranan hastalıklar arasında fenilketonüri, hipotiroidi, biyotinidaz eksikliği, kistik fibrozis, konjenital adrenal hiperplazi ve SMA bulunmaktadır. Bebeğin topuğundan alınan birkaç damla kanla bu altı hastalığa karşı tarama yapılıyor ve erken tanı konulması sağlanarak çocuğun gelişiminin olumsuz etkilenmesi engellenmiş oluyor. Bu tüm ailelere sunulan bir hizmettir ve mutlaka yapılmasını öneriyoruz. Yüzlerce hatta binlerce bebek, erken müdahale sayesinde sağlığına kavuşabiliyor. Alınacak önlemler belli; bazılarına diyet, bazılarına ise tedavi programları uygulanıyor. Ancak erken yakalandığında çocuğun sağlığının olumsuz gelişmesi tamamen engellenmiş oluyor,” dedi.
SMA Hastalığı ve Tarama Prosedürü
SMA hastalığı ile ilgili olarak bebeklerde topuktan alınan kanla tarama yapıldığını belirten Dr. Kızılelma, 2021 yılı Aralık ayından itibaren evlenecek olan çiftlerin de tarandığını ifade etti. “Taramaya erkekten başlıyoruz. Evlenmeden önce aldığımız kan örneğinin 3-4 gün içinde cevabını veriyoruz. Alınan kanda SMA taşıyıcılığı şüpheli çıkarsa, kadın eş adayından da kan alıyoruz. Eğer her iki taraf da taşıyıcı çıkarsa, konu üzerinde daha ciddi eğilmek gerekiyor. Ancak tek taşıyıcı bile olsa mutlaka genetik kliniklerimizden hizmet alınması önemlidir. İzmir’de şimdiye kadar yapılan taramalarda taşıyıcı çiftleri hastanelerimizin genetik birimlerine yönlendirdik. Bu hizmeti sunan birimlerimizdeki hekimlerle iş birliği içinde çalışıyoruz. Yönlendirdiğimiz çiftler, hastalık riski olmadan sağlıklı bireylerin dünyaya gelmesi için her türlü önlemi alabiliyorlar,” şeklinde konuştu.
Koruyucu Sağlık Hizmetlerinin Önemi
Poliklinik hizmetlerinin yanı sıra koruyucu sağlık hizmeti sunulmasının da önemine değinen Dr. Kızılelma, “Koruyucu sağlık hizmeti sunanlar, aslında sağlık sisteminin gizli kahramanlarıdır. Çok ön plana çıkmadan sağlığın olumsuz etkilenmesini önlerler. Bu tarama programlarının yanında aşılama hizmetleri de oldukça önemlidir. Ülkemizde yürütülen genişletilmiş bağışıklama programı, birçok aşıyla önlenebilir hastalıklara karşı etkili olup, tüm dünyaya örnek gösterilebilecek bir programdır. 13 hastalığa karşı ücretsiz olarak yaptığımız aşılarla binlerce çocuğu aşıyla önlenebilir hastalıklara karşı koruyoruz. Bu, gurur duyulacak bir sağlık hizmetidir,” dedi. Aşılama hizmetleri kapsamında şu hastalıklara karşı aşı uygulandığı belirtildi:
- Difteri
- Boğmaca
- Tetanoz
- Çocuk felci
- Hepatit A
- Hepatit B
- Hemofilus influenza tip B
- Tüberküloz
- Kızamık
- Kabakulak
- Kızamıkçık
- Su çiçeği
- Pnömokok enfeksiyonları
İzmir’de Kanser Erken Teşhis Hizmetleri
İzmir Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Birimi’nde görevli Aile Hekimliği Uzmanı Müge Akiz, Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi’nin (KETEM) birinci basamakta koruyucu hizmetler sunduğunu belirterek şöyle konuştu: “2014 yılından beri bu uygulama başladı. Meme, rahim ağzı ve kolon kanseri taramaları yapılmaktadır. Sağlıklı ve hiç tanı almamış kişilerde bu taramaları gerçekleştiriyoruz. Amacımız erken tespit yapmaktır. Şu an İzmir’de 15 noktada bu hizmet verilmektedir. Aile hekimleri, bu tarama için başvuran hastaların gerekli koşulları sağlaması durumunda randevuları ayarlayıp, burada mamografilerini çektiriyor. Sonuçlar geldiğinde olası bir risk söz konusuysa, hastalar ileri tetkik amacıyla referans hastanelere yönlendiriliyor. Şimdiye kadar erken tanı koyduğumuz çok sayıda hastamız oldu,” diyerek sözlerini tamamladı.
